Unix türevi işletim sistemlerinin mucizelerini anlatmaya çalıştığım yeni bir makaleden daha merhaba.
Hemen konuya dair bir not: Zamanının klasiklerinden olmuş Jurassic Park (1993) filminde, parkın otomasyonunu yöneten işletim sistemi Unix’ti.
Bu makalede Unix tabanlı FreeBSD üzerine inşa edilmiş FreeNAS işletim sistemi kurulumu yapacağız.
NAS (Network-attached Storage)
Öncelikle bilmeyenler için NAS sisteminden bahsedelim. Mot-a-mot çeviri yapmadan, Türkçe mantıklı anlamıyla, “Ağ Destekli Depolama” diyebiliriz. Üzerindeki gömülü (embedded) işletim sistemi ve bağlanmış sabit diskleri, belirlenen kurallar ile ağ yapısına dahil eden ve dosya sunucusu mantığıyla kullanıma açan bir ağ cihazından bahsediyorum.
Bu yapı sayesinde, ağ yapısıyla birbirine bağlı cihazların kullanıldığı bir işletmede ortak bir havuz oluşturabilir, takım çalışması adına depo oluşturabilirsiniz.
FreeNAS projesi
FreeNAS projesiyse, standart bir bilgisayarı NAS ünitesi haline çevirmek için tasarlanmış bir işletim sistemi. Bir NAS cihazının desteklediği tüm sistemler ve servisler (FTP, TFTP, SSH, Windows, Apple, Unix shares vb.) destekleniyor. Böylece NAS cihazına ödemeniz gereken yüksek maliyetlerden, açık-kaynak özgür bir yazılım sayesinde kurtulmuş oluyorsunuz.
FreeNAS işletim sistemi, 2 GB alan gereksinimiyle hafıza kartları veya usb bellekler üzerinden çalışabiliyor. Router veya network yönetim cihazınızdan kendisine rezerve edeceğiniz bir IP adresiyle, 7/24 çalışabilecek NAS bilgisayarınızı web arabirimli olarak yönetebilirsiniz. Zira işletim sisteminin ilk kurulum ve konfigürasyonu sonrasında, tüm yapılandırma ve yönetiminizi web arabirimi üzerinden yapıyorsunuz.
Gereksinimler
- FreeNAS ile çalışabilmek için ayıracağınız, 2 GB alana sahip bir hafıza kartlı veya usb bellekli bilgisayar
- FreeNAS kurulumu yapmak için gerekli ISO kalıbı
FreeNAS kurulumunu buradan indirebilirsiniz. Bilgisayar olarak ben resimli anlatım yapabilmek amaçlı VMware sanal makinesi kullanacağım.
Not: Bu makalede yalnızca FreeNAS kurulumu ve web arabirimine ulaşmak hakkında bilgi vereceğim. Yapılandırması ve kullanımı daha detaylı bir konu olduğundan ayrı olacak anlatacağım.
Kurulum
ISO kalıbını indirerek CD’ye yazın ve bilgisayarınızı yazmış olduğunuz CD ile başlatın.
Kurulum seçeneklerine kadar bekleyin. Aşağıdaki seçeneklere ulaştığınızda, Install/Upgrade seçeneğinde enter tuşuna basın.
Install/Upgrade seçiminden sonra, bilgisayarınıza bağlı disklerin listelendiği bir ekran ile karşılacaksınız.
Hafıza kartı, usb bellek veya kurmak istediğiniz diski yukarı/aşağı tuşlarıyla seçin ve tab tuşuna basarak OK butonuna gelip enter tuşuna basın. Benim ekranımda sanal olarak oluşturduğum 3 GB FreeNAS kurulum diski ve depo diski görülüyor.
Yukarıdaki şekilde diskteki tüm bilginin silineceği uyarısını alacaksınız. Yes kısmına geçerek enter tuşuna basın.
Yukarıdaki resimde göreceğiniz üzere kurulum başlayacak. Tamamlandıktan sonra aşağıdaki gibi bir uyarı alıp enter tuşuna basacaksınız.
Uyarıyı onayladıktan sonra ana menüye döndürüleceksiniz. Burada Reboot Systemdiyerek bilgisayarımızı yeniden başlatıyor ve kurulum CD’sini çıkarıyoruz.
Bilgisayarımız FreeNAS işletim sistemini başlatıyor. Bekliyoruz…
FreeNAS yüklendiğinde aşağıdaki resimdeki gibi Console Setup ekranında http ile başlayan bir IP adresi göreceğiz. Bu adres bizim FreeNAS işletim sistemi yönetim arabirimine bağlanacağımız adres olacak.
Benim örneğimde yazdığı gibi, verilen http://192.168.37.131 adresine herhangi bir web tarayıcısı üzerinden bağlanıyoruz. İlk ekranda FreeNAS işletim sisteminin root hesap şifresini oluşturmamızı isteyecek.
Seçeceğimiz şifre, FreeNAS yönetim arabirimine bağlanmakta kullanacağımız şifre olacağından unutmamamız gerek. Bu şifre aynı zamanda SSH servisi aktifken, root kullanıcı adıyla yapacağımız bağlantının da şifresi olacaktır.
Şifreyi yazdıktan sonra FreeNAS kontrol paneline yönleneceğiz.
Bu ekrandan sonra FreeNAS işletim sistemi yüklü bilgisayarımızı kullanabiliriz.
Bilgisayarı kapatmak veya yeniden başlatmak için sol menüdeki komutları kullanacağız.
Artık FreeNAS bilgisayarımız hazır durumda. Yapılandırma ve konfigürasyon ile detaylı bir makale daha hazırlayacağım.
Özgür yazılımın tadını çıkarın 🙂