Bash Komutları
uname -a : bu komut, sistem ve kernel bilgilerini verir. (kernel dediğimiz linux çekirdeğidir.)
head -n1 /etc/issue : kullandığımız linux dağıtımını görüntüler.
mount : dosya sistemini monte etmeye yarar
date : bilgisayarın saatini ve tarihini görüntüler.
uptime : sistemin ne kadar süredir kesintisiz çalıştığını, sistemdeki aktif kullanıcı sayısını ve sistemin yük ortalamalarını görüntüler.
whoami : Who Am I? komutu, sistemdeki kullanıcı adınızı görüntüler
man [command] : man kelimesinden sonra girilen komutun, hangi parametrelerle nasıl kullanılacağına dair bilgi verir.
Bash kısayolları
CTRL – z : o an çalışan komutun çalışmasını durdurur, beklemeye alır.
CTRL – c : o an çalışan komutu sonlandırır.
CTRL – a : komut yazdığımız sırada, satırın başına gider
CTRL – e : komut yazdığımız sırada, satırın sonuna gider
CTRL – u : komut satırında, yazdığımız komutun herhangi bir karakterinin üzerindeyken, satırın başından başlayıp bulunduğumuz karaktere kadar olan karakterleri keser
CTRL – k : komut satırında, yazdığımız komutun herhangi bir karakterinin üzerindeyken, satırın sonundan başlayıp bulunduğumuz karaktere kadar olan karakterleri keser
CTRL – r : girdiğimiz karakterlere göre, yaptığımız aramaları teker teker görüntüler
!! : son çalıştırdığımız komutu tekrar çalıştırır.
!abc : abc ile başlayan son komutu tekrar çalıştırır.
!abc:p : abc ile başlayan, çalıştırdığımız son komutu gösterir. çalıştırmaz, sadece print eder.
!* : son çalıştırdığımız komutun parametrelerini gösterir.
!$ : son çalıştırdığımız komutun son parametresini gösterir.
Bash Değişkenleri
env : sistemdeki tüm değişkenleri listeler
echo $name : name adındaki değişkenin hangi değere sahip olduğunu gösterir
export name = value : name değişkenine value değerini atarız.
$HOME : ana dizini gösterir.
$PATH : path dizinin gösterir.
Dizin Komutları
pwd : o anda bulunduğumuz dizini gösterir.
ls : bulunduğumuz dizindeki dosyaları ve klasörleri listeler.
mkdir [directory] : yeni bir dizin yaratır.
cd [directory] : bulunduğumuz dizinden farklı bir dizine geçmemizi sağlar.
cd .. : bir üst dizine çıkmamızı sağlar.
Dosya Komutları
touch [filename] : yeni bir dosya yaratır.
cat [file1] [file2] : dosyaları ard arda sıralayarak standart çıkışa yazar
less [filename] : satırlarını numaralandırarak dosyanın içeriğini gösterir.
file [filename] : Dosyanın türünü gösterir.
cp [file1] [file2] : file1 dosyasını file2 dosyasına kopyalar.
mv [file1] [file2] : file1 dosyasını file2 dosyasına taşır. bunu dosyayı farklı bir dizine taşırken, ya da dosyanın ismini değiştirirken kullanabiliriz.
rm [filename] : dosyayı siler.
head [filename] : dosyanın ilk 10 satırını görüntüler.
tail [filename] : dosyanın son 10 satırını görüntüler.
tail -f [filename] : dosyanın son 10 satırını, değiştikce canlı olarak görüntülemeye devam eder.
İşlem Komutları
ps : o anda kullandığımız işlemleri listeler
psaux : o anda bilgisayarın da gerçekleştirdiği tüm işlemleri listeler
top : anlık olarak işlemleri gösterir, sistemin ne kadar hafıza kullandığı vb. parametreler anlık olarak değişir.
kill [pid] : yukarıdaki komutlarla listelediğimiz işlemlerin her biri bir PID’e sahiptir, bu PID’ı kullanarak işlemi sonlandırabilir.z
pkill [name] : listelediğimiz işlemleri bu komutla isimlerini kullanarak da sonlandırabiliriz.
killall [name] : name ismi ile başlayan tüm işlemleri sonlandırmaya yarar.
Arama komutları
grep [kelime] [file] : file dosyası içindeki kelime geçen tüm satırları gösterir.
grep -v [metin] [file] : dosyada, içinde aranan metin geçmeyen satırları gösterer.
grep -o [metin] [file] : dosyada aranan metin varsa, sadece onu gösterir
grep -r [metin] [file] : içinde aranan metin geçen satırları sondan başa doğru gösterir
grep -i [metin] [file] : büyük-küçük harf duyarlı arama yapar.
find /dir/ -name name* : name ismi ile (name*) başlayan dosyaları bulur.
find /dir/ -user name* : isminde name kelimesi geçen dosyaları bulur.
find /dir/ -mmin num : dizinde, num (num yerine bir sayı yazılacak) dakikadan daha az saniye önce değiştirilmiş dosyaları bulur.
whereis [command] : girilen komutun, binary / source / manual dosyalarının nerelerde olduğunu gösterir.
locate [filename] : ismi girilen dosyanın bilgisayarda nelerde olduğunu listeler, aynı isme sahip birden çok dosyanın dizinlerini alt alta listeler. sistem indexi içinde arama yapmak gibidir.
IO (input/output) komutları
cmd < file : dosyayı, komut ile birlikte çalıştırır. Örneğin, gedit < deneme.txt yazdığımız zaman, deneme.txt dosyasının içeriğini alır, yeni bir txt dosyasıymış gibi gedit ile açar.
cmd1 < (cmd2) : cmd2 komutunun çıktısını, cmd1 komutunun içerisinde kullanır. örneğin, cmd2 komutunda, grep ile bir arama yaparız, bunun çıktısını alıp cmd1 komutunda gedit ile yeni bir metin dosyası ile kullanabiliriz.
cmd > file : cmd komutu ile elde edilen çıktıyı file dosyasına yazar.
cmd 2> file : komut sırasında oluşan hataları dosyaya yazar
cmd &> file : komut sırasında oluşan tüm çıktıları dosyaya yazar
Sırayla komut çalıştırma
cmd1 ; cmd2 : cmd2 komutundan sonra cmd1 komutu çalışır
cmd1 && cmd2 : cmd1 komutu başarılıysa, cmd2 komutu çalışır.
cmd1 || cmd2 : cmd1 komutu başarılı değilse, cmd2 komutu çalışır.
cmd & : komut arkaplanda çalışır
ls komutu parametreleri
ls -a : dizindeki tüm dosya ve klasörleri listeler
ls -R : dizindeki dosyaları, klasörleri ve klasörlerin içindeki dosyaları da listeler
ls -r : dizindeki tüm dosya ve klasörleri tersten listeler
ls -t : dizindeki klasör ve dosyaları son değiştirilme tarihlerine göre listeler
ls -S : dosyaları ve klasörleri boyutlarına göre listeler
ls -l : dosyaları ve klasörleri, detaylı şekilde listeler. (son değiştrilme tarihleri, oluşturan kullanıcı vs.)
ls -1 : her dosya ve klasör ismini tek satır olacak şekilde listeler
ls -m : dosya ve klasör isimlerini aralarına virgül koyarak listeler
ls -Q : dosya ve klasör isimlerini çift tırnak (” “) içerisinde listeler
Nano komutları
CTRL-R : dosyayı açar
CTRL-O : dosyayı kaydeder
CTRL-X : dosyayı kapatır
ALT-A : text seçmeyi başlatır, yön tuşları ile text seçilebilir
CTRL-K : seçilen metni keser
CTRL-U : metni yapıştırır
ALT-/ : dosyanın sonuna gider
CTRL-A : satır başına gider
CTRL-E : satır sonuna gider
CTRL-C : satırın kaçıncı satır olduğunu ve tüm dosya içerisinde % kaçıncı satır olduğunu gösterir
CTRL-_ : belirtilen satıra gider
CTRL-W : dosya içinde arama yapar
ALT-W : arama yaptıktan sonra bir sonraki metni bulur
CTRL-\ : bul ve değiştir işlemini yapar
Screen komutları
screen : yeni bir screen oturumu başlatır
screen -r : screen oturumunu kaldığı yerden devam ettirir
screen -list : aktif screenleri listeler
CTRL-A : screen için ekran komutlarını etkinleştirir
CTRL-A c : yeni bir pencere açar
CTRL-A n : bir sonraki pencereye geçer
CTRL-A p : bir önceki pencereye geçer
CTRL-A “ : terminalleri gösterir
CTRL-A A : bash ismini değiştirmeye yarar
CTRL-A K : screen oturumunu bitirir
Dosya izinleri
chmod 775 [file] : dosya modunu 775 olarak değiştirir
chmod -R 600 [folder] : klasör modunu 600 olarak değiştirir
chown [user]: [g-roup] [file] : dosyanın kullanıcı ve kullanıcı grubunu değiştirmeye yarar
Dosya izin numaraları
4 : okuma (read (r))
2 : yazma (write (w))
1 : çalıştırma (execute (x))